دیجیاگرام تکنولوژی، سبک زندگی، فرهنگی، سرگرمی
فرض کنید تازه به عنوان مدیر IT یک شرکت متوسط شروع به کار کرده‌اید. روز اول با کلی انرژی وارد دیتاسنتر کوچک شرکت می‌شوید، اما چیزی که می‌بینید بیشتر شبیه انبار تجهیزات قدیمی است تا یک مرکز داده مدرن! چند سرور که حتی مشخصات دقیق‌شان معلوم نیست، چراغ‌های چشمک‌زن قرمز و صدای فن‌هایی که انگار به ته خط رسیده‌اند. رئیس شرکت با لبخند می‌گوید: «خب، توی این یکی دو هفته یه برنامه بده برای ارتقای سرورها…»
همین یک جمله کافی است تا متوجه شوید قرار است با چه چالش بزرگی رو به رو شوید. کدام سرور مناسب شماست؟ آیا باید یک سرور رک بخرید یا یک سرور تاور کافی است؟ چه مقدار پردازنده و حافظه نیاز دارید؟ انتخاب سرور جدید از آن تصمیم‌هایی نیست که بشود بدون اطلاعات دقیق گرفت. کافیه فقط یکی از فاکتورهای اصلی را اشتباه انتخاب کنید تا چند ماه بعد با کندی سیستم‌ها، قطعی سرویس‌ها یا حتی هدر رفت بودجه مواجه شوید.
در این مقاله، به ۱۰ نکته کلیدی برای انتخاب بهترین سرور می‌پردازیم تا بتوانید با خیال راحت تصمیم بگیرید و از هزینه‌های اضافی، فضای اشغالی بیهوده و مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کنید.
1. سرور رک؟ بلید؟ یا تاور؟ کدام یک مناسب شماست؟
انتخاب نوع سرور یکی از اولین و مهم‌ترین تصمیماتی است که باید بگیرید. سرورها معمولاً در سه دسته‌ی کلی رک (Rack)، بلید (Blade) و تاور (Tower) قرار می‌گیرند. هرکدام از این سرورها ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای نیازهای متفاوتی طراحی شده‌اند. در ادامه، تفاوت‌ها و کاربردهای هر یک را بررسی می‌کنیم.
- سرور رک (Rack Server) – انتخابی برای کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ
سرورهای رک، همان‌طور که از نامشان پیداست، درون رک‌های استاندارد قرار می‌گیرند. این رک‌ها معمولاً بین ۴ تا ۴۲ یونیت (U) ارتفاع دارند و می‌توانند چندین سرور را در یک فضای کوچک جای دهند.
مزایا:
- صرفه‌جویی در فضا: مناسب برای دیتا سنترها و شرکت‌هایی که چندین سرور را در یک مکان نگهداری می‌کنند.
- قابلیت توسعه: به راحتی می‌توان سرورهای بیشتری به رک اضافه کرد.
- خنک‌سازی بهتر: اکثر دیتا سنترها سیستم‌های تهویه‌ی قوی دارند که این سرورها را در دمای مطلوب نگه می‌دارد.
معایب:
- نصب و نگهداری آنها نیاز به تخصص دارد.
- معمولاً قیمت آنها نسبت به سرورهای تاور بالاتر است.
- به سیستم خنک‌کننده‌ی قوی‌تر نیاز دارند، چون سرورها در یک فضای فشرده کنار هم قرار گرفته‌اند.
مناسب برای چه کسانی است؟
- سازمان‌های متوسط و بزرگ
- کسب‌وکارهایی که نیاز به سرورهای متعددی دارند
- دیتاسنترهایی که روی مقیاس‌پذیری (Scalability) تمرکز دارند
- سرور بلید (Blade Server) – بالاترین فشردگی در کمترین فضا
سرورهای بلید مانند کارت‌های مدار درون یک شاسی (Chassis) قرار می‌گیرند و از منابع مشترک استفاده می‌کنند. هر سرور بلید به عنوان یک واحد پردازشی مستقل عمل می‌کند، اما تغذیه، خنک‌سازی، و گاهی ذخیره‌سازی آنها از طریق شاسی مشترک تأمین میشود.
مزایا:
- بالاترین تراکم پردازشی: اگر به توان پردازشی بالا در کمترین فضا نیاز دارید، بلید بهترین گزینه است.
- مدیریت آسان‌تر: تمامی بلیدها از طریق یک شاسی کنترل می‌شوند.
- مصرف برق کمتر: به دلیل اشتراک منابع، مصرف برق در مقایسه با سرورهای رک بهینه‌تر است.
معایب:
- قیمت اولیه بالاتر از سایر مدل‌ها است.
- برای عملکرد بهینه، نیاز به سیستم خنک‌سازی قوی دارد.
- انعطاف‌پذیری کمتری در مقایسه با رک سرورها دارد، چون به شاسی اختصاصی نیاز دارد.
مناسب برای چه کسانی است؟
- سازمان‌هایی که نیاز به توان پردازشی بالا در فضای کم دارند
- مراکز داده‌ای که به مدیریت یکپارچه‌ی سرورها اهمیت می‌دهند
- کسب‌وکارهایی که تعداد زیادی سرور نیاز دارند اما فضای فیزیکی محدودی دارند
- سرور تاور (Tower Server) – بهترین گزینه برای کسب‌وکارهای کوچک
سرورهای تاور شبیه کیس‌های کامپیوترهای معمولی هستند، اما برای کارهای سنگین‌تر و پایدارتر طراحی شده‌اند. این سرورها به صورت مستقل کار می‌کنند و برای سازمان‌هایی که تنها به یک یا چند سرور نیاز دارند، ایده‌آل هستند.
مزایا:
- نصب و راه‌اندازی آسان: نیازی به رک یا تجهیزات خاصی ندارد.
- هزینه‌ی پایین‌تر: معمولاً ارزان‌تر از رک و بلید سرورها است.
- بی‌نیاز از تجهیزات خاص خنک‌سازی: می‌توان از آن در محیط‌های معمولی مانند دفاتر کاری استفاده کرد.
معایب:
- فضای بیشتری را در مقایسه با سرورهای رک و بلید اشغال می‌کند.
- مقیاس‌پذیری (ارتقا و افزایش تعداد سرورها) دشوارتر از مدل‌های دیگر است.
- برای دیتاسنترها و شرکت‌های بزرگ، گزینه‌ی مناسبی محسوب نمی‌شود.
مناسب برای چه کسانی است؟
- کسب‌وکارهای کوچک که تنها به یک یا چند سرور نیاز دارند
- سازمان‌هایی که به سروری مستقل و ساده برای مدیریت فایل‌ها، ایمیل یا پایگاه داده نیاز دارند
- شرکت‌هایی که قصد ندارند در ابتدای کار هزینه‌ی زیادی برای تجهیزات سرور بپردازند
کدام سرور برای شما مناسب‌تر است؟
اگر هنوز در انتخاب نوع سرور مردد هستید، به این سوالات پاسخ دهید:
- آیا در حال راه‌اندازی یک دیتاسنتر یا اتاق سرور هستید؟ → سرور رک
- آیا نیاز به بالاترین توان پردازشی در فضای کم دارید؟ → سرور بلید
- آیا فقط یک یا چند سرور مستقل برای شرکت خود می‌خواهید؟ → سرور تاور
2. تکلیف نرم‌افزارها را مشخص کنید!
سرور قرار است میزبان چه نرم‌افزارهایی باشد؟ نرم‌افزارهای ساده مثل ایمیل و فایل‌سرور یا اپلیکیشن‌های سنگین مثل دیتابیس‌های حجیم و سیستم‌های مجازی‌سازی؟ هر کدام از این سناریوها سخت‌افزار مخصوص خود را نیاز دارد. به طور کلی سرور شما باید متناسب با نرم‌افزارهایی که قصد اجرا روی آن را دارید، انتخاب شود. برخی نرم‌افزارها نیاز به پردازنده قوی‌تر دارند، برخی دیگر به حافظه بیشتری نیاز دارند. برای مثال، اگر از نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، پایگاه داده یا ایمیل سرور استفاده می‌کنید، بهتر است سرور قوی‌تری انتخاب کنید. همیشه توصیه می‌کنیم قبل از انتخاب سخت‌افزار، حتماً راهنمای OEM هر نرم‌افزار رو مطالعه کنید تا دقیقاً بدونید چه کانفیگی مناسب کار شماست.
3. پردازنده؛ قوی‌ترین همیشه بهترین نیست!
پردازنده‌های پرچمدار همیشه جذاب هستند، ولی آیا واقعاً همه کسب‌وکارها به آن سطح از قدرت نیاز دارند؟ گاهی یک پردازنده متوسط می‌تواند تمام نیازهای شما را با یک‌سوم هزینه پوشش بدهد، پس به جای توجه به آخرین مدل‌ها، به تعداد هسته، سرعت کلاک و نیاز واقعی اپلیکیشن‌هایتان توجه کنید. طبق بررسی‌ها، حتی در شرکت‌های بزرگ هم میانگین استفاده از CPU سرورهای x86 چیزی بین ۸ تا ۲۰ درصد است.
از طرف دیگر، انتخاب پردازنده‌ای که قدرت پردازشی کافی نداشته باشد، می‌تواند منجر به کندی سیستم، ایجاد گلوگاه‌های پردازشی و کاهش بهره‌وری شود. بنابراین، باید تعادلی بین قدرت پردازنده و نیازهای واقعی سازمان برقرار شود. برای این منظور، قبل از خرید، به سوالات زیر پاسخ دهید:
- سرور چه نوع پردازش‌هایی را انجام خواهد داد؟ آیا بیشتر برای اجرای پایگاه‌های داده، ماشین‌های مجازی، تحلیل داده یا پردازش‌های سنگین مانند رندرینگ استفاده میشود؟
- آیا سرور برای کارهای چندوظیفه‌ای (Multi-threading) بهینه شده است؟ اگر بله، پردازنده‌ای با هسته‌های بیشتر و سرعت پردازش بالاتر گزینه بهتری خواهد بود.
- آیا قصد دارید در آینده قابلیت‌های سرور را ارتقا دهید؟ اگر بله، بهتر است پردازنده‌ای را انتخاب کنید که امکان توسعه و پشتیبانی از پردازش‌های آینده را داشته باشد.
در نهایت، بهترین راهکار این است که پردازنده‌ای انتخاب شود که هم از نظر هزینه به‌صرفه باشد و هم بتواند نیازهای پردازشی سازمان را بدون مشکل پاسخ دهد. مقایسه مدل‌های مختلف پردازنده‌های Intel و AMD و در نظر گرفتن مشخصات فنی هر یک، می‌تواند در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
4. تعداد پورت‌های سوئیچ را فراموش نکنید.
یکی از رایج‌ترین اشتباهات موقع خرید سرور جدید، فراموش کردن تعداد پورت‌های خالی سوئیچ است. تصور کنید ۱۰ سرور جدید سفارش دادید ولی فقط ۶ تا پورت خالی دارید! حتماً قبل از خرید، وضعیت سوئیچ‌ها و پورت‌های موجود را بررسی کنید. اگر نیاز به سوئیچ جدید دارید، آن را هم در بودجه خود لحاظ کنید.
5. رم بیشتر یعنی آرامش بیشتر
وقتی پای حافظه (RAM) وسط میاد، معمولاً جمله معروف «هرچی بیشتر، بهتر» کاملاً درست است. گرچه قیمت رم همیشه بالاست، ولی بهتر است همان اول کار سرور را تا جایی که میشود به رم مجهز کنید تا دیگر لازم نباشد وسط کار، شبکه را قطع کرده و سرور را برای ارتقا خاموش کنید. در ضمن، قیمت هر گیگابایت رم در مدل‌های مختلف می‌تواند تفاوت زیادی داشته باشد. یک مقایسه ساده نشان داده است که بعضی وقت‌ها خرید ۸ ماژول ۱۶ گیگابایتی، ۳۰ درصد ارزان‌تر از خرید ۱۶ ماژول ۸ گیگابایتی است! پس حتماً قبل از سفارش، یک مقایسه دقیق انجام دهید.
6. قدرت سرور، مصرف برق هم دارد.
مصرف برق سرور یکی از مواردی است که بسیاری از افراد در ابتدا به آن توجه نمی‌کنند، اما بعداً می‌تواند هزینه‌های بالایی ایجاد کند.
قدرت بیشتر = مصرف برق بیشتر!
این یک قاعده ساده ولی مهم است. هر قطعه‌ای که به سرور اضافه می‌کنید، یک مصرف برق جدید هم به رکورد مصرفی اضافه می‌کند. قبل از خرید، مصرف برق قطعات را بررسی کنید و مطمئن شوید که منبع تغذیه (PSU) انتخابی‌تان جوابگوی نیاز کل سیستم است!
7. مدیریت از راه دور؛ ضروری یا اضافی؟
مدیریت سرور از راه دور، به‌خصوص برای شرکت‌هایی که چند شعبه دارند یا دیتاسنترشان خارج از دفتر اصلیه، یک ضرورت محسوب میشود. اما بسیاری از مدیران IT نیاز دارند که سرور را از راه دور مدیریت کنند. اگر شما هم جزو این دسته هستید، مطمئن شوید که سرور شما از قابلیت‌هایی مثل iDRAC (در سرورهای Dell) یا iLO (در سرورهای HPE) پشتیبانی می‌کند. ولی اگر تمام سرورهای شما در یک اتاق کنار دستتان هستند، شاید نیاز به پرداخت هزینه اضافی برای قابلیت‌های مدیریت از راه دور نداشته باشید.
8. شبکه ۱ گیگابیت کافیه یا باید ۱۰ گیگابیت باشد!
ارتباط سرور با شبکه یکی از مهم‌ترین فاکتورهای انتخاب است. اگر ترافیک زیادی بین سرورها و کلاینت‌ها جریان دارد (مثلاً در سرویس‌های ویدیویی یا پایگاه‌داده‌های حجیم)، حتماً به سراغ کارت شبکه‌های ۱۰ گیگابیتی یا حتی فیبرنوری برید. برای کسب‌وکارهای کوچک، همان ۱ گیگابیت هم کفایت می‌کند.
9. آینده‌نگری در خرید سرور
سروری که امروز می‌خرید قرار نیست فقط برای ۶ ماه آینده کار کند. همیشه با نگاه ۳ تا ۵ ساله انتخاب کنید. آیا سرور انتخابی شما امکان ارتقا دارد؟ اسلات‌های خالی برای اضافه کردن رم و کارت شبکه وجود دارد؟ این‌ها نکاتی هستند که زمان خرید نباید نادیده گرفته شوند.
10. مشاوره حرفه‌ای همیشه به‌صرفه‌تر است!
در نهایت، حتی اگر خودتان مهندس شبکه باشید، دریافت مشاوره از یک تیم متخصص می‌تواند خیال‌تان را راحت‌تر کند. تیم تتیس نت با سال‌ها تجربه در حوزه مشاوره، فروش و نصب و راه‌اندازی تجهیزات شبکه ، می‌تواند به شما کمک کند تا دقیقاً همان سروری را انتخاب کنید که مناسب کسب‌وکارتان است.
جمع‌بندی
خرید سرور کار ساده‌ای نیست، ولی اگر قدم‌به‌قدم جلو بروید و تمام نیازها و محدودیت‌هایتان را بشناسید، نه‌تنها در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنید، بلکه از دردسرهای بعدی هم جلوگیری می‌کنید. تا اینجا مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید سرور باید به آنها توجه کنید را بررسی کردیم؛ از شناخت انواع سرورها (رک، بلید و تاور) گرفته تا بررسی عوامل حیاتی مانند نوع پردازنده، میزان حافظه، تعداد پورت‌های شبکه، منابع تغذیه و … همان‌طور که اشاره شد، یک انتخاب هوشمندانه نه‌تنها باعث کاهش هزینه‌ها در بلندمدت میشود، بلکه از مشکلاتی مانند کندی سیستم، قطعی‌های ناگهانی و حتی خرابی‌های سخت‌افزاری جلوگیری می‌کند. یادتان نرود که سرور مناسب یعنی کارایی بهتر، هزینه کمتر و خیالی راحت‌تر برای سال‌های آینده!
