یاتاقان ها در صنایع در شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند که هدف از بکارگیری آنها ایجاد قابلیت دورانی در اتصال یک شافت دوار و در مواردی محدود با تنوع کمتر ایجاد قابلیت حرکت خطی می باشد. اغلب یاتاقان ها از دو بخش شامل یک هوزینگ یا بدنه نگهدارنده تشکیل می شوند که در مرکز نگهدارنده شکل خاصی از بلبرینگ بر حسب نوع باری که تعلیق می کند. است. یاتاقان Bearing یک نام کلی است که بسیاری از اتصالات صنعتی بالاخص اتصالاتی که به نوعی از توپی یا ساچمه جهت کاهش میزان سایش بین سطحی و تقلیل اصطکاک استفاده می کنند استفاده می شود.
یاتاقان ها در انواع پیچ و مهره ای دارای کاربری های عمده صنعتی هستند. بر حسب نوع سطحی که یاتاقان بر روی آن قرار می گیرد انواع یاتاقان های دو پیچ و چهار پیچ مورد استفاده قرار می گیرند که اغلب یاتاقان های دو پیچ از نوع شعاعی و یاتاقان های چهار پیچ هم از نوع شعاعی و هم از نوع محوری هستند. منظور از نوع شعاعی بار هایی است که در راستای عمود بر شافت و اغلب در اتصال شافت های افقی بوجود می آید و بار های محوری بار هایی با درصد محدودتر هستند که در راستای موازی با راستای شافت پدید آمده و اغلب در اتصال شافت های افقی پدید می آیند. یاتاقان بلبرینگ بر حسب نوع باری که تعلیق می کند و نوع اتصالی که پدید می آورد دسته بندی می شود.
نوع بلبرینگ بر حسب نوع بار وارد بر یاتاقان
انواع بلبرینگ و رولبرینگ در قلب یاتاقان ها مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع خود بلبرینگ ها که دارای ساچمه های شکل کروی هستند و رولبرینگ ها که از انواع مختلفی ساچمه در شکل های هندسی مختلف از جمله ساچمه های استوانه ای، ساچمه های سوزنی، ساچمه های بشکه ای و مخروطی استفاده می کنند نیز به تنهایی نوعی از یاتاقان محسوب می شوند.
- یاتاقان های شعاعی : در این نوع از یاتاقان در صورتیکه سرعت زاویه ای بسیار بالا و میزان بار محدود باشد اغلی از بلبرینگ شیار عمیق استفاده می شود. در سرعت های زاویه ای متوسط و با میزان بالایی از بار اغلب رولبرینگ های استوانه ای و در صورتیکه فضای اتصال محدود باشد از رولبرینگ سوزنی استفاده می شود.
- یاتاقان های محوری : در این نوع از یاتاقان ها در صورتیکه میزان متوسطی از بار در سرعت دورانی بالا تعلیق شود اغلب از بلبرینگ کف گرد و بر عکس در بارگذاری های شدید در سرعت زاویه ای محدود اغلب از رولبرینگ کف گرد استفاده می شود.
- یاتاقان های تلفیقی : از آنجایی که هر دو نوع بار محوری و شعاعی در اتصال این نوع یاتاقان وارد می شود می بایست از بلبرینگ و رولبرینگ های ترکیبی نیز استفاده نمود. کاربری رولبرینگ مخروطی به سبب قابلیت های بسیار بالا و گاهی بلبرینگ های تماس زاویه ای در این نوع از یاتاقان ها صورت می پذیرد.
در اتصال یاتاقان های پیچ و مهره ای اغلب از پیچ های شش گوش استاندارد بصورت نیم دنده و گاهی از پیچ های آلنی استفاده می شود که در در طرف دیگر سوراخ هوزینگ یاتاقان مهره اتصال پیدا می کند. این مهره ها یا به شکل مهره ساده و در صورتیکه میزان ارتعاش سیستم بالا باشد گاهی به شکل مهره کاسه نمدی که دارای یک اورینگ پلیمری برای جلوگیری از باز شدن اتصال پیچ و مهره می باشد استفاده می شود.
انتخاب نوع یاتاقان مصرفی و نوع برینگ بکار گرفته شده در داخل هوزینگ یاتاقانت متناسب با نوع بار، میزان بار و شرایط کاری صورت گرفته و اغلب با مشاوره مهندسین کار آزموده صورت می گیرد.