یکی از اخبار داغ این روزها، خبر زنی انگلیسی بود که در ظرف سه هفته، دوبار حامله شد و اکنون یک پسر و یک دختر دوقلو دارد. این زن ۳۹ ساله اهل ویلتشر بریتانیا میگوید در دو سونوگرافی اول پس از حاملگی، اثری از جنین دوم نبود، اما در هفته دوازدهم بارداری به او گفت شده که دوقلو حامله است.
پسر این زن با سزارین به دنیا آمد و نامش را نُواه (نوح) گذاشتند. نوزاد بعدی که دختر است و نامش را روزلین گذاشتهاند، سه هفته بعد متولد شد.
به این اتفاق بارداری مضاعف «Superfetation» میگویند. این اتفاق زمانی روی میدهد که تخمک پس از بارداری از تخمدان زن آزاد شود و مدتی بعد در کنار اولین جنین در رحم کاشته شود. این پدیده در جانوران زیاد روی میدهد، اما در انسانها نادر است.
آنچه تولد نواه و روزلین را از موارد مشابه بارداری مضاعف انسانها متفاوت میکند، فاصله زیاد میان دو حاملگی (سه هفته) است.
مادر و پدر فرزندان تازه به دنیا آمده
بارداری مجدد در زمان بارداری
چنین اتفاقی غیرممکن نیست و در دنیای پزشکی به آن حاملگی مضاعف (superfoetation) گفته میشود و هر چند در انسان بسیار نادر است، اما در طول صد سال تنها ششبار چنین اتفاقی افتاده است و به گفتهی متخصصان تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک بعد از لقاح، بارداری دوباره را غیرممکن میکند، ولی در موارد استثنایی، حاملگی مضاعف، دو تا چهار هفته بعد از لقاح اول، ممکن است.
بارداری مضاعف چیست؟
هنگامی که نطفه جنین دیگری چند روز یا چند هفته پس از یک بارداری منعقد میشود آن را بارداری مضاعف میگویند این پدیده در حیوانات شایعتر است، اما از آنجا که انسان جز پستانداران بهشمار میرود این شرایط نیز در انسانها امکان پذیر است. بارداری یک جنین طولانیتر از جنین دیگر است، اما نوزادان روز تولد را به اشتراک میگذارند پزشکان مجبور خواهند شد که زایمان را زودتر انجام دهند یا نوزادان را از طریق سزارین به دنیا آورند. در برخی موارد، یکی بزرگتر از دوقلوهای کوچکتر است، زیرا زمان بیشتری برای رشد و پرورش در رحم داشته است.
دلیل حاملگی مضاعف چیست؟
معمولاً، هنگامی که زن باردار میشود، چندین فرآیند بیولوژیکی به وجود میآید که مانع از بارداری مجدد در دوران بارداری میشود:
بدن او هورمونهایی را که جلوی آزاد شدن تخمک از تخمدانها میشود، را آزاد میکند. «پلاگین مخاط» در دهانه رحم ایجاد میشود، که مانع از حرکت اسپرم به داخل رحم میشود. دیواره رحم ضخیم میشود و کار برای لانهگزینی جنین دیگر مشکل میشود.
اما در وضعیتهای بسیار نادر با حامله شدن، بازهم تخمکگذاری میتواند ادامه یابد و تخمدانهای فرد تخمک دیگری را آزاد کنند که قابلیت باروری دارند و در نتیجه آن بارداری دوم است. اما، این دو جنین با سنین حاملگی مختلف، به طور معمول فقط چند هفته با هم فاصله دارند؛ که با دوقلوهای برابر متفاوت است، که در آن دو تخمک بهطور هم زمان بارور میشوند و جنینها سن حاملگی یکسانی دارند و این مورد زیاد گزارش میشود؛ که به حاملگی دوم، حاملگی مضاعف گفته میشود.
اما این وضعیت ممکن است کشف نشود، زیرا دو جنین در سن بسیار نزدیک هستند که به سادگی دوقلو در نظر گرفته میشوند، فقط پزشکان میتوانند تفاوتهای واضحی در بلوغ جنینها پیدا کنند.
از آنجا که بارداری دوم بسیار نادر است، نمیتوان فهمید که آیا روشهای IVF یا جانشینی میتواند بر احتمال بروز این اتفاق تأثیر بگذارد. اما این میتواند سؤالاتی برای تحقیقات آینده باشد.
یک منبع پژوهشی معتبر در سال ۲۰۱۳ نشان میدهد که این جنینها معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته از هم جدا هستند، بنابراین احتمالاً این چیزی است که در یک بازهی کوتاه زمانی پس از بارداری میتواند اتفاق بیفتد. با توجه به اینکه میانگین زمان بین دورههای قاعدگی حدود ۲۸ روز است، در این مدت احتمال آن میرود.